Bügün Düzce’üstelik meydana mevrut yer sarsıntısı, İstanbul başta gelmek üzere mekân illerde birlikte hissedildi ve panik yarattı. Depremin hızlı hızlı arkası sıra Kandilli Rasathanesi, büyüklüğü 5,2 yerine açıklarken, AFAD ise depremin 5.0 kadar olduğunu bildirdi. Tamam illet açıklanan büyüklükler biribirnden değişik? Bu sorunun cevabı, deprem takdir teknolojilerinde adsız sansız. Kandilli; 5,2 kendisine gösterdiği Richter ölçeği kendisine üstelik tanıdık evcil büyüklüğü (ML) gösteren veriyi kullanıyor. AFAD ise gösteriş göstergesi adına moment büyüklüğünü (Mw) baz alıyor. Görsel: Kandilli Rasathanesi zelzele verileri Görsel: AFAD zelzele verileri Yukarıdaki görsellerde dahi görebileceğiniz kabil Kandilli ve AFAD’ın kullandığı takdir birimleri birbirinden değişik. Şimdi elkızı bu değerlerin hangi intikal geldiğine yakından bakalım: Kandilli Rasathanesi, depremin büyüklüğünü “kırılan yüzeyin büyüklüğünü ve dolayısıyla ortaya sâdır enerjinin düzeyini belirten benzeri büyüklük” kendisine tanımlıyor. AFAD ise “depremin ortaya çıkardığı hep enerjiyi karakterize eden, aletsel ölçüm ve hesaplama sonucunda mevcut değere” depremin büyüklüğü adının verildiğini söylüyor. Kandilli Rasathanesi, depremin büyüklüğünün ölçülmesini su meşgul tıpkı havuza atıldığında oluşan çevresel dalgalara bakarak, atılan taşın boyutlarının hesaplanmasına benzetiyor. Yer kabuğunda oluşan dalgalanmalar dahi sismometre adı sunulan aletlerle ölçülüyor. Depremin eşkal üssünün tespit edilmesiyle alay malay sismometreden alınan ölçümler riyazi formüller kullanılarak hesaplanıyor ve depremin büyüklüğü ortaya çıkıyor. Depremin büyüklüğünü yoklamak için 5 farklı yöntem kullanılıyor. İşte Kandilli ile AFAD arasındaki gösteriş farkı bile burada ortaya çıkıyor. Richter eliyle önerilen ve Richter ölçeği namına tanıdık formül. Ses dalgaları ölçülerek, depremin büyüküğü tayin ediliyor. Ancak bu yöntemle dokunaklı depremlerin ölçülmesi yapılamıyor. Bu formül, diğerlerine göre en güvenilir ölçüm yöntemi namına biliniyor. Bilgelik dünyasında, eğer tıpkısı hareket amacıyla moment büyüklüğü hesaplanabilmişse, başka azamet türlerine lazım kalmadığı düşünülüyor. Bu, hesaplaması yer karmaşık formül ve 4’ün üzerindeki depremler için kullanılıyor. Sarsıntının sismometre üzerinde yarattığı titreşimle ölçülür. Bu formül, 5’ten tezyifkâr depremler üzere kullanılıyor. Evcil Heybet ve Süreye Mecbur Debdebe yöntemlerinin yetersiz kaldığı, 6’nın üzerindeki depremlerde kullanılıyor. Yüzeyden yayılan dalgalar ölçülerek, kurum tespit ediliyor. Ölçüm yapılan küşayiş arttıkça bu yöntemin güvenirliği üstelik artıyor. Satıh dalgaları namına, derinliklere nazil dalgaların ölçüldüğü yönteme deniyor.