Tıpkı sinema efsanesi: Çevirme Yılmaz

Selvi Boylum Desise Yazmalım, Erkân Feyzo ve Salako kabilinden Türk sinemasında beğenilen filmlerin yönetmenliğini yapan Çevirme Yılmayan, vefatının 16. yılında anılıyor. Tamlık adı Atıf Yılmayan Batıbeki olan yönetmen, kameraman ve senaryocu, 9 Antrakt 1925’te Mersin Ağacı’dahi dünyaya geldi, geçmiş ve itidalli öğrenimini bu ilde tamamladı. Daha ortaokul yıllarında namına resijör lakabı takılan kankızıl direktör, bunun sebebini, “Sazak Ortaokulunun ikinci sınıfındayım. Ki ne nedenle akıllıca gördü hatırlamıyorum deminden. Bana ‘rejisör’ lakabı takıldı. Herhalde sınıfta aynı Yılmayan henüz vardı. Ondan boşaltmak üzere olmalı ama hala kendime sorarım. Bozukluk rejisör?” sözleriyle anlatmıştı. Üniversite eğitimini İstanbul Üniversitesi Hususiyet Fakültesi’nde bütünleyen Çevirme Yılmayan, daha sonraları Güzel Sanatlar Akademisi’nde ressam Nuri İyem’den foto dersleri aldı. Yılmaz, 1947’dahi Tavanarası Ressamlar Topluluğu’na katıldı ve “Beş Hanek” isimli dergide temaşa ve sinema üzerine yazılar yazdı. Yönetmen Selek Evin’in Allah Koçak filminde asistanlık yaparak 1950’üstelik sinemaya hamle atan Atıf Yılmayan, 1951’birlikte Hüseyin Peyda’nın çektiği Mezarımı Taştan Baziçe filminin senaryosunu kaleme aldı. Yılmayan, tıpkısı yıl evvel filmi “Kanlı Feryad” ile da yönetmenliğe başladı. Yılmaz, 1953’te Kerime Nadir’in eserinden “Hıçkırık” isimli filmi çekti. Filmin başarısı Yeşilçam’da “çevre romanları” olarak rapor edilen eserlerin art arda sinemaya uyarlanmasına faktör oldu. Peşi Sıra sırasıyla Oğuz Özdeş’ten “Aşk Izdıraptır”, Esat Mahmut Karakurt’tan “Eş Severse”, “Dağları Muntazır Kız”, “İlk ve Son” ve Ethem İzzet Benice’den “Ilkokul Tutkun Var” isimli filmleri müdür Yılmaz, 1959’bile çektiği “Bu Vatanın Çocukları” filmiyle Gazeteciler Cemiyeti Türk Film Festivali’nde “Yer Kalburüstü Rejisör” seçildi. Orhan Günşıray’la alay malay 1960’ta Domestik Film şirketini kurarak yapımcılığa da başlayan usta direktör, 1960’ların ikinci yarısında Ayşe Şasa’nın senaryosunu yazdığı filmlerle gelişigüzel Türk sinemasının klasikleri yerine akseptans edilen kavi çok film yönetti. Çevirme Yılmayan’ın 1972’üstelik çektiği “Zulüm” filmi, 9. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “Bildirme İyi Film”, “Sunu İyi Direktör” ve “En İyi Görüntü Yönetmeni” ödüllerine müstahak görüldü. Türk sineması klasiklerinden “Selvi Boylum Ahali Yazmalım”ın 1977’dahi yönetmen koltuğunda oturan Yılmayan, 1980’li yıllarda başrolünde avrat kahramanların öne çıktığı filmlere imza attı. Yaptığı bu filmlerle 1984-1986 ortada Değerli Portakal Film Festivali’nde 3 yıl art arda “Genişlik İyi Film” ödülünü kazandı. Yerel Film kapandıktan bilahare 1980’da Ömer Kavur ve Müşkül Özkan ile birlikte ADAF’ı kuran Yılmaz, bu şirket dağıldıktan bilahare, kendi hesabına Yeşilçam Sinemacılık yapımevini açtı. Bire Bir beyaz perde efsanesi namına görülen Yılmaz, aynı dolaşma Mimar Sinan Üniversitesi Beyaz Perde-TV Bölümü’nde birlikte öğretim yardımcısı yerine çalıştı. Faal olduğu periyot boyunca 110’dan çok film müdür Yılmaz’ın akıbet filmi 2004’te “Eğreti Kadın” oldu. Hacettepe Üniversitesi aracılığıyla 1991’da “Sanatta Onursal Doktora” unvanı sunulan Atıf Yılmaz, 1996’dahi 33. Antalya Zer Portakal Film Festivali’nde “Itibar Ödülü”ne değer görüldü. Göden kanseri zımnında 5 Mayıs 2006’bile İstanbul’dahi mevt eden mahirane yönetmenin cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.