Sivas’ta öğretim görevlisinin foto koleksiyonu, kentin 150 yılına ışık tutuyor

Sivas Cumhuriyet Altını Üniversitesi (SCÜ) Içtimai Ulum Iz Yüksekokulu Radyo ve Göstergeç Programcılığı Asıl Vukuf Dalı Öğretim Yardımcısı Toygar Duraç, 2001’bile başlayan fotoğrafçılık tutkusuyla Türkiye’birlikte muhtelif müzayedelere katılarak Sivas ve Malatya’yı havi foto koleksiyonu oluşturmaya başladı. Ödüllü belgesel film yönetmeni bile olan Taban, refik çevresinden edindiği aile albümleriyle koleksiyonunu yavaş yavaş genişletti. Kalça, serencam 2 yılda koleksiyonundaki Sivas ile ilişkin ışık kaşelerinin izini sürdü ve gerekli izinleri birlikte alarak ticari sicil kayıtlarından o dönemlerde çekildiği fotoğrafhanelerin bünye ve kapanış tarihlerine ulaştı. Belgelerine ulaşamadığı fotoğrafçıların isimlerini ise bozuk dönemlerde yayınlanan sütun, gazete, ası, mektup ve dergileri inceleyerek öğrenen Ayaklık, 2 sene böylecene 1870’li yıllardan günümüze büyüklüğünde kentte fotoğrafçılık yapan isimleri ve fotoğraflarını kronolojik sıraya koydu. Ayaklık, kentin fotoğrafçılık tarihini incelediğinde neredeyse fotoğrafın icadına nazil tıpkı tarihle yüz yüze kaldığını belirterek, “Hele koleksiyonumda kayran alan Osmanlı, er Cumhuriyet Altını ve Cumhuriyet dönemi fotoğrafhanelerinin kaşelerine ulaştığımda az çok bozuk tarihlere indiğini gördüm ve bunun bir araştırma kitabı adına hazırlanması vazgeçilmez oldu.” dedi.Bu çerçevede özellikle 1870’li yıllardan 1980’li yıllara büyüklüğünde sabık dönemi, fotoğrafçılarıyla gelişigüzel işledim. Malatya ve Sivas yöresine ilişkin bir ışık koleksiyonuna sahibim. Bunun içerisinde askerler, kadın ve damatlar, öğretmenler, öğrenciler, memurin kadar türlü fotoğraflar var. Elan sonrasında bizlere binlerce camit kitap bırakan bu ustaların öykülerini benzeri kitapta derledik. Sonunda onları, çekmiş olduğu fotoğraflarla ele almış olduk.” ifadelerini kullandı. Taban, koleksiyonunda düz düzlük fotoğrafların kentin 150 almanak tarihini ve dirim kültürünü gözler önüne serdiğine dikkati çekerek, şöyle devam etti: “Fotoğrafhaneler gelişigüzel kesimden insanların uğradığı yerler kendisine karşımıza çıktıklarından âlem şehirlerin kültürel hafızasını dahi rahatlıkla inceleyebileceğimiz mekanlar yerine bizlere fena hâlde ipuçları veriyor. O yılların giysi kuşamını, saç kesimini, içtimai statülerini fotoğraflardan ferah ferah çözümleme edebiliyoruz.Biz dahi bunları değerlendirerek Sivas Cumhuriyet Altını Üniversitesi Rektörümüz Prof. Dr. Bilici Kader hocamızın dahi destekleriyle ‘Geçmişten Günümüze Sivas Fotoğrafhaneleri’ adlı şehrin 150 yıllık tarihine çırağ tutan bu eseri oluşturduk.” Koleksiyonunda ayrı aynı kategoride ele aldığı ışık kart ve kartpostalların ise o yıllara dair mimarlık yapıyı, şehrin dokusunu gözler önüne serdiğini vurgulayan Kaide, bunların haricinde Mustafa Eksiksizlik Atatürk, İbrahim Refet Bele, Rauf Orbay, Fevzi Çakmak başta koyulmak üzere Milli Mücadele’bile saha kayran askerlerin özgün fotoğraflarına erbap olduğunu bile sözlerine ekledi..