Kayısının Türkiye ekonomisindeki yeri

Erdemli potasyum içeriği sebebiyle kalbi koruyan kayısı, tansiyonu dengelemekle gelişigüzel içki basıncının normal düzeylerde seyretmesini sağlıyor. İçerdiği kalsiyum, fosfor üzere mineraller mızrap sağlığı açısından çok majör aynı düz tutuyor. Uç ve diş sağlığı amacıyla yarayışlı olan zer değerindeki bu meyve, muafiyet sistemini güçlendiriyor, yaşlanmayı da geciktiriyor. Bunlar kayısının esenlik açısından olan faydalarından hoppadak birkaçı… Şeker Hastalığı oranı ile tüketimi oldukça bayındır olan kayısının aynı da piyasası var ki; üretildiği ülkenin ekonomisini adeta kalkındırıyor. Kayısı denince birlikte akla geçmiş adına bittabi Malatya geliyor. Acun kuru sarıerik ihracatının yüzde 85 ’inin sağlandığı Şark Anadolu ’nun bu güzide kentinde kayısı adeta gazel damarı… Dile mahdut 50 bin ailenin inikat kaynağı, haricen mevrut 40 bin ailenin de istihdam sığınağı… Malatya ’nın kayısı ile bu kadar dolay plana çıkmasının nedeni birlikte lezzeti.Sebebi ise tamamen iklimsel. Havası, doğası, suyu, toprağı yani kayısıya dolgunca gelen süratle seçme öz Malatya ’bile bulunuyor. Almanak sayı farkı 100 bin titrem kayısının üretildiği şehirde, dış satım rakamları bile 400 milyon dolarlara kadar çıkıyor. Kazançtan müstahsil değil, döviz girdiğinin sağlandığı Türkiye da olağandan yararlanıyor. Sonbahar, kış ve baharat ayları süresince çalışan üretici, karşılığını birlikte fakat yaz böylece alabiliyor. Anca ki dalından sofraya cemi tıpkısı ahali emeği olan kayısının birçok aşaması bulunuyor… Malatya Tecim Borsası Başkanı Ramazan Özcan, tam o aşamaları okuyucuları şöyle anlatıyor: “Kayısı vakit kaybetmeden Malatya için değil, hem kesim hem da mutluluk açısından çok yetişkin tıpkı im.Hasat dönemi ve sonrasında o aileleri mihman ediyoruz. Adıyaman, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Mardin, Diyarbakır ve Siirt ’ten işgücü transferi yapıyoruz. Yılda averaj olarak 400 bin ton gözyaşı sarıerik daldan indiriyoruz bu zaman zaman 500 bin kimi vakit de 600 bine çıkabiliyor. Kuruya döndüğünde ise bu ton 100 bin ton adına tamamlanıyor. Malatya ’daki 50 bin ailenin geçim kaynağı olan sarıerik, 850 bin nüfusu de dolaylı yoldan etkiliyor. Müstahsil elde ettiği bu konuşu karşılıkla şehre birlikte katkıda bulunuyor. Nedeniyle kayısı hem kazançlı hem üstelik içtimai anlamda çokça eşsiz tıpkısı yayın…”
“Sarıerik 1 yıl üreticinin mücahede harcadığı tıpkı eser. İlkbahar, sonbahar ve şita bakımlarımız var. Çapalıyor, buduyor, gübreliyor. Haziran ayında sonuç saz ve sonrasında 630 rakımda hasat başlıyor. Hasat dönemi temmuzda başlayıp, ağustos ortalarında bitiyor. Üretici daldan indiriyor, kükürtleme, örgensel ve doğal işlemlerini yapıyor.Ardından üstelik ambarlama dönemi başlıyor. Sıska kayısıda lisanslı depoculuğu 2020 yılında hayata geçirdik. Yetiştirici amacıyla iklimlendirilmiş soğuk albeni depoları hazırladık. Haddinden Fazla yüce benzeri faaliyet bu. Üreticinin finansman problemini fasletmek için birlikte bankalardan faizsiz kullanma, stopajdan ve KDV ’den muaf olabilme, sınıflandırıcı laboratuvardan faydalanıp destek alabilme ve nakliye desteği alabilme yolunu dahi lisanslı depoculukla aştık. Kurutulduktan bilahare da ihracatçıya ürünü eş dönemi başlıyor. Ağustos ayının sonundan itibaren da eş dönemi ile yapıt halk değiştirmiş oluyor. Depodan ihracatçıya gönderimin ardından artık hisse senedi onlara kalıyor. Depolarda el işi, çalma ve rutubet oranlarını Avrupa ’nın Amerika ’nın gönül ettiği noktaya getirerek ambalaj ve paketleme işlemine geçiliyor. Böylecene da ihracat serüveni başlıyor. Sonraki hamle ithalat… İthalatçı dahi bu ürünü baştan ambalajlama metotları ile son tüketiciye sunuyor.”
“Kayısı, Avrupa Birliği yoluyla coğrafi işaret belgesi ile tescillenmiş sayılı ürünlerden ayrımsız tanesi.Sarıerik bunlardan biraz farklı bir iz… Stratejik ve prestij açısından bakıldığında Malatya cesim ayrımsız üretim merkezi. Dünyada cılız kayısı için yegâne üretici Malatya diyebiliriz. Coğrafi meni belgesi ile Avrupa bunu tescillemiş oluyor. Yani, ‘Dünyada yer kaliteli ve rızık değeri açısından yer mübarek zayıf kayısı Malatya ’de yetişir ’ diyor. Haddizatında soylu erki kendisine bunun karşılığını almış değiliz. Coğrafi işaretli vesaik rafta iki fiyatına satılır. Bu konuda kalburüstü aynı noktadayız diyemeyiz. Çekirdeğinin bile belgesini aldık. Haddizatında bu belgeleri duvarda idam etmek yerine, ürünleri katma altın benzeri ayla dönüştürerek, kutuda ve ambalajda tüketiciye arz etmek ve henüz eşsiz bire bir noktaya ilam etmek gerekiyor. Bu konuda konunun paydaşlarından az buçuk elan mücahede istiyoruz.”
“Sarıerik ülke ve kent ekonomisine kebir aynı döviz girdisi sağlıyor. Hem atom çekirdeği hem iç piyasa hem birlikte ihracatı topladığımız ant tahminî 400 milyon dolar civarında kadar ayrımsız rakama karşılama ediyor.” “Dünyanın 115 ülkesine dış satım yapıyoruz.Amerika bizim arz oylumlu alıcılarımızın başında geliyor. ÇAKER ’ye almanak ortalama 15 bin titrem cılız kayısı ihracatı yapıyoruz. Avrupa ülkeleri birlikte bizim üzere kocaman. Almanya ve Fransa ’evet almanak 7 bin titrem sarıerik gönderiyoruz. Son zamanlarda Brezilya ve Rusya revaçta. Bu yıl vakit kaybetmeden Çin ’e bin 500 ton ihracat yapmışız. Tabii işaret açısından Çin sarıerik amacıyla gani ayrımsız münasebet.”
“Sarıerik endüstriyel tıpkı iz değil. bundan sonra kabak bap olarak üretildiği şekilde tüketiliyor. Marmelat, reçel olarak tüketildiği alanlar de var, lezzetli namına çekirdeğin kullanıldığı alanlar de… Sarıerik çekirdeğinin içini kuruyemiş sektöründe pazarlarken, kabuğu da kozmetik ürünü yerine karşımıza çıkıyor. Hatta kavkı miktarı düşük olsa üstelik tank tırtıl fabrikalarında da yüzey parlatıcısı adına kullanılıyor. Yani kayısının her bir parçası Malatya için ekonomik aynı dirimlik.” “Dünyada tahminî 5 milyon ton gözyaşı sarıerik üretimi saraka konusu.Tamamen iklimsel tıpkı tadımlık. Bu ürünün iklimsel tıpkı doku bütünlüğü var. Isın ve vitamin değeri ile gelişigüzel antioksidan özelliği var. Bir Nice ilde üretilen gözyaşı sarıerik yemeden içmeden sofralık ve sıkmalık. Hem sofralık hem sıkmalık hem birlikte kurutmalık sarıerik yemeden içmeden Malatya ’bile. Hiçbiri Malatya ’nın kayısısına muadil olmaz. Bizim kayısımızın şeker hastalığı oranı üstelik değişik.”
“İklimden kaynaklanan sıkıntılar kayısıyı doğrudan etkiliyor. İlkbahar geç yağmurları ile karşılaşıyoruz. Çiçek döneminde mufassal devamlı olan yağışlar, kayısıya beis veriyor. Yaz dönemindeki susuzluk de randımanı düşürüyor. Toptan ısınmadan kaynaklanan bu tebeddülat, kayısıyı yüzdelik yüze yakın etkiliyor. Rekolte kaybı yaşıyoruz. Topyekûn bu abuhava değişiklikleri ile savaşılması gerekiyor. Her rakım ve herhangi bir bölgede dikme dikilmesini kaynak ediyoruz.”
“Tıpkı ürünü pazarlamanın sunma muhteşem yolu tanıtmaktır.Dünyanın eşsiz gıda fuarları var. Fransa, Almanya ve Çin bile yapılıyor. Pandemi bu fuarlara katılımımızı yavaşlattı. Bu fuarlarda aheste tanıtım yapılabiliyor. Ülke sınırları içerisindeki fuarlara bile katılım gerçekleştiriyoruz. Türkiye ’da ferah benzeri noktadayız ve yıllık 20 bin ton sarıerik tüketiyoruz. Türkiye ark kayısı tüketiminde bir numara sırada geliyor. Tanıtım ve fuarlara ehemmiyet veriyoruz. Yine bile matlup seviyede olmamakla alay malay elimizden geleni yapıyoruz.”.