İzmirli koşa, 2 bin 200 almanak parşömen sanatını yaşatıyor

Parşömenin birlik imal aşamalarında ustalaşmak talip Demirel, serencam karatabak ustası adına bilinen ve tıpkısı müddet önce Cumhurbaşkanlığı vasıtasıyla “Dallı Güllü İnsan Hazineleri Geleceğe Aktarılan Mirasın Temsilcileri Ödülü”hangi birlikte layık görülen İsmail Araç’ın çıraklığını yaptı. AA’nın haberine göre; Briz Demirel ve 2018 yılında “çıraklığa akseptans ettiği” eşi Sinan Demirel, evlerinin çatı katına parşömen atölyesi kurdu. Oğlak derisini, orijinaline sadık kaldıkları yöntemlerle aynı yazı ve foto aracına muhavvil koşa, hediyelik yük namına ürettikleri parşömenleri Bergama’daki turistik merkezlerin yanı sıra internet üzerinden pazarlamaya başladı. Siparişe göre antika yazı ve resimlerin beraberinde sayısal baskı yöntemiyle değişik görsellerin işlenebildiği tirşe, aut pazarda büyüklüğüne bakarak 20 ile 50 avro ortada değişen fiyatlarda almaç buluyor. İzmirli koşa, 2 bin 200 almanak tirşe sanatını yaşatıyor – Meltem Demirel, deriyi tabaklama ve tirşe haline getirmenin tafsilatlı, sulu ve keskin kokulu aynı işlem olduğunu, çevresindekilerin tıpkısı karı adına bu aha ustalaşmasını yadırgadığını fakat onlara aldırış etmediğini söyledi. Tabakhaneden aldıkları cedi derilerini 10 periyot kireçli suda beklettiklerini, kavaleta bıçağıyla üzerindeki tüyleri sıyırdıklarını anlatan Demirel, çerçeveye gerdikleri deriyi inceltme bıçağıyla kazıyarak tirşe haline getirdiklerini anlattı. Parşömenlerin ressam ve hattatlar vasıtasıyla tuval yerine kullanılabildiğini, konusunda dijital baskıyla ayrımlı görsellerin işlenebildiğini aktaran Demirel, güzeşte yıl coğrafi belen tescil belgesi alındıktan sonra parşömene ilginin arttığına dikkati çekti. Demirel, parşömene yetersiz dışından de taleplerin arttığını belirterek, “Özellikle KÖLE ve İspanya olmak üzere değişik ülkelerden öneri almaya başladık. Geleneksel yöntemlerle tirşe yaptığımız için ayda 50 sayı yapabiliyoruz. Bunu ilerleyici süreçte ayda 200 adede kadar çıkarmayı hedefliyoruz.” ifadelerini kullandı. Sinan Demirel ise işin zorluğunu eşiyle çalışmaya başlayınca gördüğünü söyledi.
Hazırladıkları beher ürünün kendisi amacıyla ayrı güzelliği olduğunu dile getiren Demirel, bu zanaatın yaygınlaşması ve maharetli sayısının artması amacıyla ellerinden geleni yaptıklarını kaydetti. Milattan önceki 2. yüzyılda Bergama Kütüphanesinin nişane zenginliğiyle İskenderiye Kütüphanesi ile yarışır duruma gelmesi dolayısıyla Mısır’ın papirüs ihracatını yasaklaması üstüne Bergama Kralı II. Eumenes, mütenavip benzeri yazı maddesi bulunmasını emretti. Dönemin kitabevi müdürü Krates ile İrodikos’un cedi derisini gerip kurutarak hazırladığı yazı materyali, Bergama Kağıdı (Pergaminae Chartae) adıyla müstacelen yaygınlaştı ve ahir yıllarda “pergament” olarak anıldı. İki tarafına da yazı yazılabilmesi ve dayanıklılığı sebebiyle yeğleme gören tirşe, kültürel eserlerin birlikte kutsal kitapların serbest kitlelere ulaştırılmasında aktif benzeri aracılık işlevi üstlendi.