Şehirlerdeki yapılaşmalara sadık adına sayısı kalan ışıklandırma sistemleri, gökyüzünü görmemizi engelleyerek, çerağ kirliliği denilen olaya öğün açıyor. Şehirlerin aydınlatılmasında geçer kıpırdak yapay ışıklar, yaşanılan bölgeyi daha sakıncasız arkaç getirdiği ve iri binalara ihtişamlı ve yabansı tıpkı görüntü kattığı amacıyla son dönemde popülerlik kazansa da çırağ kirliliğini de beraberinde getiriyor. Dünyada yanlış aydınlatmadan muhit kaybolan mecmu mum miktarının hem ekonomiye hem birlikte insan sağlığına ve doğaya olan zıt etkileri dahi ahit geçtikçe artıyor. Yapay aydınlatmadan dolayı ortaya çıkan enerji israfı ve özge sorunlara ilgi çeken İstanbul Üniversitesi Olgun Fakültesi Heyet ve Uzay Bilimleri Bölümü Akademisyen Dr. Sinan Aliş, Türkiye ’birlikte çırağ kirliliği kaynaklı israfın yılda kısaca 1 bilyon TL ’ye ulaştığını anlatım etti. Işık kirliliği ile alay malay gelen israfa özen çekici Aliş, “Işık kirliliği esasen ışığın hatalı yerde ve falsolu zamanda kullanılmasıyla ait benzeri terim.Tabii arz önemli sebepleri aut yassı aydınlatması. Buna bina aydınlatmaları, süsleme üzere makbul aydınlatmalar, bunların bütünü karışma haddizatında. Ama temelde dış düz aydınlatması kandil kirliliğinin temel kaynağıdır. Amerikalı ’dan kat sayı verelim. Amerika ’nın yıllık çırağ kirliliğinden kaynaklı kaybettiği erke tüketimi 3 milyar dolar, son zamanlarda 3 buçuk milyar dolara bundan sonra. Bütün Amerika ’nın yıllık tüketimi bu düzeyde. Bunu Amerika ’nın nüfusuna böldüğünüz zaman adam başına 10 dolardan biraz elan fazlaya mukabele ediyor. Hakeza düşünüldüğünde az kadar gelebilir amma 3 buçuk milyar dolar büyük bire bir ölçü. Şöyle karşılaştıralım, NASA ’nın bütçesi 24 milyar dolar, dolayısıyla NASA ’nın bütçesinin 8 ’bile 1 ’i seçkin yıl uzaya kaçıyor.” diyerek konuştu. Türkiye ve İstanbul ’daki ışık kirliliğinden muhit ortaya sâdır maddi kaybın altını çizen Aliş, “Türkiye ’dahi 1 bilyon TL ’nin üstünde hep mum kirliliği kaynaklı tüketimimiz gözüküyor.İstanbul, Türkiye ’nin toplam kandil kirliliğinin yüzdelik 12 ’sini oluşturuyor. Dolayısıyla bu bati benzeri ölçü. Sunu şişman ışık kirliliği kaynağı Türkiye ’birlikte İstanbul. Bunun önüne artırmak amacıyla yapılması müstelzim şeyler, birincisi kullandığımız armatürleri mübadele etmek yani lambalarımızın türünü tahavvül etmek. Zaten bilcümle dünya anbean led aydınlatmaya akilane geçiyor. Amma ledlerin üstelik kavisli ve akilane türleri var. Onların bazılarında az buçuk daha yunak renkli ledleri dercetmek, yani parafin renkli ledler adına elan sarımtırak ledleri örtmek gerekiyor. İkincisi ledler dışında kâin ampullerimizi kullanmaya bitmeme edecek olsak birlikte bu çıkmaz aydınlatmalarının şapkalı dediğimiz yöntemlerle uzaya yahut gökyüzüne çırağ kaçırmayacak şekilde perdelenmesi gerekiyor. Nedeniyle vakit kaybetmeden lambanın bulunduğu yere ya üstelik hızla altına çırağ vermesi gerekiyor.” ifadelerini kullandı. Işık kirliliğinin insanlara, hayvanlara ve bitkilere verdiği zararları dile getiren Aliş, “Hele boş ve ölçüsüz tenvir hayvanların yollarını kaybetmelerine faktör oluyor. Zira ışığa akilane gidiyorlar ve alıştıkları, yüzyıllardır geldikleri kumsalları kaybedip ayrıksı yerlere gidip yumurtalarını bırakıyorlar. Sonucunda makul olmayan yerlere bıraktıkları için belki o hayvanlar hayatta kalamıyor veya yaşayamıyorlar. Kuşlar yönlerini şaşırıyorlar. Alelhusus göçmen kuşlar, Türkiye biliyorsunuz çokça pahal aynı muhacir kuş kuşağı altında, zımnında hep bu hayvanat üzere ve henüz birçok hayvan için esasta yönlerini beklenmedik, yollarını kaybetme ve fevt gibi tıpkı ebat bahis konusu oluyor. Bunun dışında şiddetli çerağ ağaçları kurutuyor. Bütün ekosistem haddizatında birbirine sınırlı bire bir şekilde bundan çokça alçak etkileniyor. üstüne üstlük adam içinde çok bunaltıcı ayrımsız etkisi var. Zira eğer münasebetsiz benzeri ortamda uyuyamazsak melatonin salgılayamayız. Melatonin salgılayamazsak birlikte üzeri kendini yenileyemez, zımnında bu süreçlerde ılımlı yahut ince vadeli yerine amansız hastalık ve tıpkı hastalıkları tetikliyor.” diye sözlerini tamamladı.
.