Yakından bakalım: İnternetin geleceği ‘Metaverse’

Sonuç günlerde sıklıkla gündeme mevrut “metaverse” hem Türkiye hem birlikte dünyada oldukça nazik aksiseda uyandırdı. Metin haddinden fazla kişinin dikkatini calip bu kavram Antika Yunanca asıllı “meta” (öte) ile Garp dillerindeki “universe” (âlem) sözcüğünün son parçası alınarak oluşturulan ayrımsız terim. Genellikle sanal ana (VR) teknolojisi ile erişilen mevhum bir evreni tanımlamak amacıyla kullanılıyor. Bu sözcük önce adına 1992’birlikte veri kurgu romancısı Neal Stephenson eliyle “Snow Crash” adlı romanda kendini gösterdi. Romanda karakterler, kendilerinin mevhum temsilleri olan avatarları vasıtasıyla evren ötesine girerler. Metaverse’bile avatarlar gerçekliği aşabilir. Stephenson’ın romanında metaverse sıkıntılı, distopik açgözlülükle beslenen aynı dünyadan kaçışı simgelemektedir. Metaverse aynı zamanda ati yıllarda sayısal kendisine zahir angajman kurabileceğimizi izhar etmek amacıyla fütüristler yoluyla dahi kullanılmıştır. Metaverse alelumum birbirine tutkun, sanal toplulukları veya bireylerin avatarlarının angajman kurabileceği dünyaları ifade mesabe. VR kulaklıklar, artırılmış mahiyet (AR), uslu saatler ve aptal gözlükler kullanarak bu sanal kök evrenine erişebilmek mümkündür.Doç. Dr. Uca Maksat Kırık, Facebook, Microsoft, Roblox ve Epic kabilinden şirketlerin milyarlarca dolarlık yatırım planıyla gündeme mevrut “metaverse” konseptini Rum Ajansı’na değerlendirdi. Facebook güzeşte ay adını Meta yerine değiştirdiğini duyurduğunda, şirketin kurucusu Markka Zuckerberg’in şirketin gelecek planlarını anlattığı tıpkı videoteyp yayınlandı. Facebook Connect artırılmış ve sanal kaynak konferansında duyurulan benibeşer değişikliğinin çarkıt aynı Facebook çalışanı olan Frances Haugen’in şirketin mahremiyet ihlallerini açıklamasından bilahare gelmesi dahi akıllarda istifham işaretleri oluşturdu. Metaverse evrenini teferruatlı şekilde nâkil Zuckerberg’in siyah tişörtü ve kot pantolonu içindeki sayısal avatarı, yüzen bire bir gök gemisinde arkadaşlarıyla kağıt oynarken görülüyor. Tekmil bu noktada beyinli saatindeki Messenger’ı kullanarak arkadaşını arıyor ve arkadaşıyla bir 3D sokak sanatı eserini incelerken geç kaldığını söylüyor.Meta, cihan ötesini etkinleştirmek için Oculus kulaklıklarına büyük yatırım yapıyor. Üste proje kapsamında hizmet etmek amacıyla Avrupa Birliği’nden 10 bin kişiyi işe almayı planlıyor. Zaten metaversenin önceki fitili, şirketin Rift VR cihazının yapımcısı Oculus’u 2 milyar dolara satın almasıyla ateşlenmişti. Şirketler metaverse teknolojisine vahim yatırımlar yapıyor. Yatırımcılar sermaye selen tabanında gayrimenkule milyonlarca dolar yığdıkça, sayısal para satışları daha önceki hiç yepyeni ölçüde yükseklere tırmanıyor. İnsanlar yemeden içmeden sanal dünyalık birimine yatırım yapmıyorlar, tıpkısı zamanda mevhum araziye da yatırım yapıyorlar. Bu kapsamda şimdiye kadarki bildirme şişman yatırım 2,43 milyon dolar oldu. Mümasil zamanda Kanadalı envestisman firmasınca aynı dijital yer satın makbuz ve saklı yazı parayla ödeme yapıldı. Yatırımcılar ve şirketler bire bir ahir nazik gelişmenin parçası koyulmak istediğinden, metaverse teknolojisine ilginin oylumlu ölçüde artması olası.Bu sanal dünyada makro pazarlama fırsatları mevcut olup şimdiden bir nice markanın bu fırsatlardan yararlandığı görülüyor. Kovid-19 salgını süresince sanal iletişim her an mehabetli benzeri hal almaya başladı. Metaverse’nin birlikte bu kapsamda çok sayıda kullanıcıyı tıpkı araya getirecek ve kullanıcılara günlük aktivitelerini mevhum ortamda yapacak fırsatlar sunması bekleniyor. Ancak metaverse teknolojisinin sınırlarını düzenleyen seçkin kanun olmaması kullanıcıları elan savunmasız hale getirebilir. Zuckerberg, metaversenin çabucak şirketinin ayrımsız ahir bölümü değil, tıpkısı zamanda internet dünyasının geleceği olduğunu dile getiriyor. Metaverse üzere zorluklardan bazıları, VR kulaklıklarını baziçe alanlarından çıkarmak ve mevhum asıl ekipmanlarının maddesel boyutlarını minimal seviyeye azaltmak olacak. Zuckerberg katıldığı bire bir konferansta “Önümüzdeki 10 sene ortamında, metaverse tıpkı milyar insana ulaşacak, yüz milyarlarca dolarlık sayısal ticarete eş sahipliği yapacak ve milyonlarca üretken ve geliştirici amacıyla işleri destekleyecek.” açıklamasında bulundu.Meta veriyi çalıştıran temel güç merkezi namına internetin bu yeni yavru modele dönüşmesi bekleniyor. Müstevli sırasında mevhum modellerin standart tıpkısı yaşam biçimi olarak küsurat kabulüyle debi fail bir nice araştırmacı, metaversenin beklenenden daha er benzeri temel haline gelebileceğine inanıyor. Öte yandan, metaverse ile meydana gelecek tadilat toplumsal zorlukları de yanı sıra getiriyor. Çevrim içi dirilik intikal inkar edilemez şekilde kimlik hırsızlığı ve ayyarlık riski dahi taşıyor. Efrat sayısal ortamlarda aksata, canlılık, toplumsallaşma ve faaliyet kadar pek çok faaliyete alışkan olsa birlikte teknolojik veya sosyal açıdan parçalanmamış namına sanal gerçekliğe alışık değiliz. Bu durum doğru dünyanın tıpkı çarpış yaşamasına bozukluk olanaklı. bu meyanda Facebook yetkilileri, metaverse teknolojisinin tek benzeri müşareket marifetiyle aynı gecede inşa edilmeyeceğini belirterek, bu projenin hayata geçirilmesi için yöntem yapıcılar, uzmanlar ve sanayi ortaklarıyla iş birliği yapacaklarını tabir ediyorlar.Metaverse, doğası gereği zatî, biyometrik, finansal ve hatta fert verilere dönüşerek düzenlilik, mahremiyet ve fikri sahiplik ile ilişkin endişeleri birlikte beraberinde getiriyor. Bir şekilde avatarlar aynı etiket biçimi namına kullanıldığında, ferdî veriler kopyalanmaya, çalınmaya, silinmeye veya manipüle edilmeye degaje arkaç sağlık. Biyometrik tanımlama benzeri hal olsa dahi etiket sahtekarlığının değme ahit yüz yüze kalınacak iri bire bir risk olduğu unutulmamalı ve gerekli önlemler amacıyla şimdiden çalışılmaya başlanmalı..