Tarihi Selanik Çalgısı fotoğrafının hikayesi

Kuzey Makedonyalı tarihçi ve araştırman gazeteci Dime Rataykoski, Osmanlı Makedonyası’nda çalgıcılardan oluşan aynı grubun kamu kompozisyonunu gösteren en çarkıt fotoğrafı ilk defa AA’ya tanıttı. Rataykoski, kıymet biçilmez namına nitelendirdiği ve telif hakkı kendisinde mevcut 1908 günlü “Selanik Çalgısı” adlı fotoğrafın Türkiye’de eline geçtiğini söyledi. Fotoğrafı ilk kez  kamuoyuyla paylaştığını vurgulayan Rataykoski, “Çalgıcılar sağdan sola oturanlar şöyle sıralanıyor; tefte Kemal Satış, kanunda Rıfat Satma, udda Ramiz Komutan ve kemanda Galib Satış. Ayaktakiler ise sağdan sola; tefte Osman Satma, ulama yahut bağlamada Hakkı Eş, kemanda üstelik Hamdi As. Bu fotoğraf, sunma azından şimdilik, Osmanlı Makedonyası’ndaki çalgıcılardan oluşan aynı grubun cemi kompozisyonunu gösteren genişlik bozuk fotoğraf.” dedi. Rataykoski, Camera Ottomana ve Camera Macedonica’nın ortak çalışması olan fotoğrafın antlaşma geçtikçe değeri, önemi küsurat ebedi aynı ziynet olduğunu belirterek “Bu fotoğraf, elden fotoğrafçılık değil bire bir zamanda müzikal olmak üzere kültürel mirasın korunmasıyla ilgilendiren büyük kurumsal meseleleri çevrim yüzüne çıkaracak, bir nice yönü sorgulamamızı ve üstünde durmamızı sağlayacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Yıllar ortamında yıpranan fotoğrafın 29×23 santimetre, sepya güçlük ve kaba kartona yapıştırılmış olduğunu nâkil Rataykoski, çekildiği yıl olan 1908’i çalgıcıların altın çağı adına nitelendirdi. Rataykoski, çalgıcıların o dönemde özellikle Selanik kalkmak üzere Osmanlı Makedonyası’nda Keşişhane, Üsküp ve gayrı yoz şehirlerde anılmış olduğunu belirtti. Rataykoski, “Koleksiyonumun tıpkısı parçası olan, bugün ilk defa yayımladığım bu korunmamış foto, karşı sesleriyle renklenen o zamanların tanığı.” ifadelerini kullandı.