Sentetik zeka ırkçılığı baştan gündemde

Akıbet yıllarda şişman yatırımlar yapılan yapay zeka algoritmaları, süratle çabukça seçme alanda karşımıza çıkmaya başladı. Ancak son zamanlarda ABD’bile yaşanan rasizm karşıtı protestolar, bireşimli zeka algoritmalarının ehil olduğu kâh ırkçı dolay yargıları da yeniden gündeme getirdi. Henüz önce yaşanan pek çokça olayda bireşimli zeka sistemleri, beklenmedik ırkçı davranışlarıyla şirketlere dava oluşturmuştu. Bu olaylardan yer bilinenlerinden bire bir tanesi dahi Microsoft’un tafsilatlı çabalar sonucu ürettiği ve Twitter’bile kullanıcılarla İngilizce ahbapça etmesini beklediği yapay zeka botu YATAK olmuştu. HEMAYAR, beklentilerin bilakis insanlarla fena hâlde kardeşçe etmemiş ve yemeden içmeden 24 saat içerisinde küfürlü ve ırkçı paylaşımları nedeniyle sonlandırılmak zorunda kalınmıştı. Kullanıcılar üstünde nazik aynı şaşkınlığa bozukluk olan bu cevaplardan bazılarında BALYA, kadınlara ve Yahudilere taşlama etmiş, Meksika sınırına zar örülmesi gerektiğini belirtmişti. Algoritmaların gösterdiği rasist davranışların arz bilinenlerinden tıpkısı diğeri de benzeri elektronik beyin firmasının geliştirdiği kameranın çekimleri sırasında meydana gelmişti.. Bir hareket yerinde çalışan iki gelişim arkadaşı aracılığıyla çekilen videoda kameradaki yüz tanıma sistemi beyaz tenli olan Wanda Zamen’in yüzünü tanıyıp izleme ederken, yağız tenli Desi Cryer’ın yüzünü tanımamış ve hareketlerini da izleme etmemişti. Görk yarışması amacıyla geliştirilen “Beauty AI” rasist civar yargılar göstermiş ve daha çok beyaz zehir tenli kişileri öncelemişti. Avustralya ve Hong Kong merkezli aynı şeriklik aracılığıyla geliştirilen “Beauty AI” binlerce müracaat arasından takkadak 6 zenci başvuruyu akseptans etmiş yeryüzü haddinden fazla tercihini ise beyaz tenli şahıslar arasında kullanmıştı. Bileşimli zekanın eğitiminde beğenilen verilen rasizm ve ayrımcılık üstüne yetişkin ayrımsız konumda bulunuyor. Verilerini imdi Yıldız Amerika bölgesinden düz ve balaban oranda parafin Amerikalıların çalıştığı Silikon Vadisi’ndeki sentetik zeka sistemleri, Asyalı ve Afrikalı insanlar üzerinde denendiğinde şişman rasist sorunlara sebep olabiliyor. Hukuk alanında bile kullanılması planlanan bileşimli zeka bir zamanda ön yargılı verilerle beslendiği takdirde gündüz feneri insanları elan aşkın kabahatli bulması kabil durumlara da illet olabiliyor. Uzmanlar bu sebeple bireşimli zeka algoritmasının taraflılığı ve ayrımcılık kabil durumların önüne terhis etmek üzere yetişek verilerinin, azınlıkları dezavantajlı duruma düşürmeyecek şekilde hazırlanması ve düzenlenmesi gerektiği konusunda uyarıyor.