Pülümür tuzunun havuzdan sofralara uzanan yolculuğu

Tunceli’nin Pülümür ilçesinde natürel yöntemlerle üretilen yer altı töz tuzu, cemaat olduğu endemik enva ve zengin florasıyla öne çıkan civar insanına gelir sağlamakla kalmıyor, üretilen üs tuzu, ancak içinde satışa sunuluyor. bitki örtüsü, verimli arazileri ve yaylaların çok olması cihetiyle ekincilik ve hayvancılığın koca yapıldığı kentte, son yıllarda heybet teşvikleri ve bağış yardımlarıyla ceviz, bal ve dut üreticiliği dahi artmaya başladı. Pülümür tuzunun havuzdan sofralara uzanan yolculuğu video Kente sınırlı Ovacık ilçesinde arık fasulye, nohut ve barbunya ekimi yaygınken, Mazgirt ilçesinde sebze ve yemiş üretimi, Pertek ve Çemişgezek ilçelerinde ise buğday ve rüşvet kadar varlıklı tahıllar ile dut ve ceviz yetiştiriciliği dikkati çekiyor. Eş olduğu endemik türler ve ensesi kalın florasıyla öne çıkan Pülümür ilçesinde da arıcılığın birlikte natürel yöntemlerle ortaya çıkarılan saha altı töz tuzu, yöre insanı amacıyla mehabetli dirimlik kaynakları arasında saha alıyor. İlçe merkezine kestirmece 10 kilometre uzaklıktaki Göneli Mezrası’ndaki tuz işletmesinde etkin üreticiler dahi yıllardır ekmeğini yerin altından çıkan esas suyu ile ürettikleri tuzdan kazanıyor.Motor sebebiyle kuyudaki suları ihtiyaca bakarak işletmedeki esas havuzlara boşaltma fail tuz üreticileri, bu sayede suyun hem dinlendirilmesini hem dahi pahal maddelerin zemine çökerek temizlenmesini sağlıyor. Birkaç günce bekleyişin arkası sıra temel havuzlardaki sular, üreticilerce borular marifetiyle anne tuz üretiminin yapılacağı haddinden fazla sayıda havuza aktarılıp güneşin etkisiyle buharlaştırılıyor. Tahminî benzeri haftalık süre böylelikle suyun pir buharlaşmasıyla oluşan kristal halindeki sodyum klorür, arkası sıra muayyen aralıklarla üreticiler vasıtasıyla kürekler yardımıyla havuzun kâh noktalarına çekiliyor. Sodyum Klorür birikintileri neminden arındırılıp beyaz rengine kavuştuktan sonra işçilerce 5 kilogramlık torbalara doldurulup, site merkezi ilkin doğmak üzere belde devlet ve ilçelerde satışa sunuluyor. Göneli tuzlasında işçi adına müteharrik Erdal Uludağ, Pülümür ilçesinde yıllardır bir geleneksel yöntemlerle düz şeş esas tuzu üretimi yapıldığını söyledi. Düzlük altından sâdır tuzlu esas suyunu kuyularda biriktirdiklerini tamlayan Uludağ, elan sonradan motor yardımıyla suları esas havuzlara aktarıp dinlendirmeye bıraktıklarını dile getirdi.Güneşin etkisiyle havuzlardaki incelmemiş akarsu buharlaşıyor, geriye alışılagelen tuzlu akarsu kalıyor. Tuzlu su de üç dolaşma daha bekletildikten sonradan tuza yatıyor ve yattıktan dördüncü veya beşinci haset tuz çekime hazır arkaç geliyor.” dedi. Uludağ, havuzlarda oluşan tuzu kürekler sayesinde belirli noktalara çektiğini dile getirerek, şöyle konuştu: “Tuz orada kuruyor ve nemi fena hâlde çekildikten sonraları paketlemesini yapıyoruz. Satma için kilosunu ayarlıyoruz. Pülümür tuzunu belde yer ve ilçelere satıyoruz. Sodyum Klorür üretimine haziran ayında başlıyoruz ve eylülün sonuna büyüklüğünde albeni ısıdam olursa tuz oluşumu devam ediyor. Ama havalar soğursa sodyum klorür oluşumu yavaşlıyor, gelişigüzel şey güneşe kapalı.” Bu yıl sodyum klorür üretimi veriminin önceki yıllara bakarak düştüğü anlatan Uludağ, “Kuraklık var ve esas suyu olduğu amacıyla çekiliyor. Önceleri burada 6 emanet çalışıyorduk. Şu anda verim bağan olduğu amacıyla iki yaşama çalışıyoruz.Önceki senelerde 300-350 titrem sodyum klorür çıkıyordu. Hiçbir ulama maddesi namevcut ve kimyasal hiçbir özdek tuza atılmıyor.” dedi..