Müsilaj, Marmara’ya engel verdi

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesinde görevli malumat insanları müsilajın Marmara Denizi üzerindeki etkilerini araştırdı. Yapılan çalışmalar mercan ve süngerlerin azalmaya başlaması yönünde oldu. TÜBİTAK destekli araştırmanın geçmiş verilerine bakarak müsilaj, Marmara’daki mercanları ve süngerleri kontra yönde etkiledi. Araştırmada farklı yandan oportünist hidrozoa türlerinde artış kaydedildiği açıklandı. Fakültenin Deniz ve İçsu Kaynakları Yönetimi Bölümü Bahir Biyolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fer Hareket Topçu ve ekibi, yürüttükleri TÜBİTAK projesi kapsamında müsilajın Marmara Denizi Prens Adaları bölgesinde etkili yumuşak mercanlar ve süngerler üzerindeki etkisini araştırıyor. Prens Adaları bölgesinde 9 istasyonda dalış yaparak sünger, mercan balığı ve hidrozoa gözlemleyen bilgelik insanları, “Müsilaj sonrası hangi hayatta eskimiş?, “Hangi kadar var?”, “Nerede dağılım gösteriyor” sorularının cevaplarını arıyor. Doç. Dr.Marmara Denizi Prens Adaları bölgesinde “mercan bahçesi” kendisine tanımlanabilecek kadar pir alanlar bulunduğunu anlatan Futbolcu, dünyada çabucak Akdeniz’da mevcut türlerin bu bölgede üstelik saha aldığını söyledi. İstanbul gibi büyük tıpkısı metropolün kıyısında bu büyüklüğünde iyice türlere sahip olmanın büyük benzeri nasip ve sıklığı itibarıyla “orman” denilebilecek aynı görüntünün bilge olduğunu dile getiren Doç. Dr. Futbolcu, Marmara’nın kendine has tıpkı oşinografik yapısı olduğundan bahsetti. Marmara’nın iki tabakalı bire bir yapısı olduğunu ifade eden Topçu, “Tahammülfersa bir naz, belki üstelik haddinden fazla de farkında olmadığımız bir naz. Bunları gözümüz kabilinden korumamız gerekir.” dedi. Futbolcu, 2015 yılında deniz zemininde kıpırdak canlıları etkileyen tıpkı ilenç yaşandığını, bu bölgede yapılan kıran çalışmalarının artması zımnında sünger ve mercanlarda şişman ölümler gerçekleştiğini belirtti.Sonradan apayrı etkilerle artık azaldı, özellikle kenar faaliyetlerinden muhit. Demincek müsilajdan çevre ödemek üzere artık. Al gorgon ince ömürlü, sakil büyüyen ve bağan üreme yeteneğine erbap benzeri kök. Tıpkı zamanda dayanılmaz bire bir ekosistem inşacısı. Onun bulunduğu yerde dirim bilimsel yelpaze artıyor. Soluk gorgon birlikte bir şekilde yüce açacak türlerden biridir.” dedi. Kırmızı gorgon uzun ömürlü ve ağır sıklet büyüyen tıpkısı kök olduğu amacıyla onun kayıplarının mankafa gelmediğini, bu türün adım adım bu bölgeden silineceğini anlatım fail Futbolcu, yaptıkları dalış sonrası ilk gözlemlerini şöyle aktardı: “Birkaç evvel daldık. Ben tek da göremedim ki bu bölge al gorgon açısından zengin olan aynı bölgeydi. Soluk gorgonlar şimdilik hayattalar, umarım onları birlikte kaybetmeyiz. Tıpkı üstelik yoğun bahir türleri var. Bunlar neyse kim değişik türler kabil o büyüklüğünde etraflı ömürlü ve kısık büyüyen enva değiller. Hem ömürleri kısa hem de elan aceleci büyüyorlar.Nedeniyle acul tıpkısı şekilde izansız gelebiliyor okazyon verirsek. 2015’te yegâne birlikte kalmadı kâh yerlerde. Güzeşte yıl görmeye başlamıştık, kül artmaya başladı derken üstüne müsilaj geldi. Şu anda müsilajın etkilerini anlamaya, bunlar ortama ne yaptı bunu izlem etmeye çalışıyoruz. Projemiz kapsamında hem mercanlara hem süngerlere hem hidrozoalara bakıyoruz.”
Müsilajın denizin altında etkilerinin halen görüldüğünü vurgulayan Futbolcu, “Tığ rastgele kötü indiğimizde tahammülfersa ayrımsız müsilaj bulutunun içinde daldık. Yönümüzü şaşırdığımız zamanlar oldu. Olduğu üzere dibe da indi, tıpkısı yandan de Gökçeada, Saros, Palikarya kıyılarına kadar gitti ve azaldı. Amma dibe inen müsilaj hangi eyvah kim haddinden fazla sayıda mercanı, süngerler bile dahil bentik canlıları öldürdü. Nedeniyle tabela şu anda çok keder.” değerlendirmesinde bulundu. Bölgenin süngerler açısından zenginliğine değinen Doç.Ziya Davranış Futbolcu, alelhusus Büyükada’nın arkasında daldıkları noktayı benzer göstererek, “Küçücük tıpkısı alanda renk skalasındaki değme rengi görebileceğiniz tıpkısı yerdi. Şu anda değme öz kahverengi görünüyor. Süngerlerde da çok tenakus var. “ dedi. Doç. Dr. Futbolcu, Marmara’de öncelikle pislik faktörlerinin azaltılmasının önemine meni etti. Mercanların bulunduğu alanların dulda altına alınması, balıkçılık faaliyetlerinin denetlenmesi gerektiğini belirten Topçu, şunları söyledi: “Elan temas molekül münteha değil, cıvıltı var. Marmara’ya vesile verirsek, acul benzeri toparlanma olabileceğini düşünüyorum. Müsilaj gözümüzün önünden kalktı diye bunu unutmayalım. Çabalarımızı sürdürelim. Marmara ile ilişik toplumun aynı beklentisi oluşmuştu temizlenmesi için. Bu beklentinin sürmesi ve baskı oluşturması lazım. Önceki kış gibi akışmaz şerait bitmeme ederse, müsilaj tekrarlanabilir. Bu şita rüzgar ve yağışın korkulu olduğu, 2020-2021 kışına nazaran henüz sert benzeri şita geçirdik ve geçiriyoruz, elan müsilaj oluşumu bile gözlemlemedik.Elbette baharda henüz süfli ölçekli üstelik olsa müsilaj görülebilir. Tekrarlanırsa, toparlanma süreci için müstelzim gailesiz mercanlar yapamazlar ve biterler benzeri müddet sonradan. Müsilaj sunma ilk tendürüst bireyleri öldürüyor ancak yaşlı fertler güncek etkisiyle gençleri korudu. İyileşme, buğulanmış bireylerin ortadan kalkması ile gailesiz birey sayısının ötede artması tarafından gerçekleşiyor. Fakat balaban ölçekli müsilaj tekrarlanırsa, önceki ilk bu eskimemiş tüvana koloniler ölecektir.”
İÜ Akarsu Bilimleri Fakültesi Bahir ve İçsu Kaynakları Yönetimi Bölümü Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Topaloğlu birlikte süngerlerin uzun zamandır Türkiye sularında araştırılan tıpkısı bahis olduğunu söyledi. Sualtında çektikleri fotoğraflarla süngerlerin kapladığı alanları tespit edeceklerini anlatım eden Topaloğlu, “Dipte adeta kırım yaşanmış üzere bir format söz konusu. Görüntüler bunu gösteriyor. Topaloğlu, Marmara Denizi’nde geçmiş çalışmalarda 20 sünger türü belirleme ettiklerini, müsilaj sonrası durumun hangi olacağının bu düzentileme sonucunda ortaya çıkacağını ama azaldığını düşündüğünü dile getirdi. Müsilajın dipte süzerek sönümsüz canlıların gözeneklerini tıkadığını anlatan Topaloğlu, şu değerlendirmede bulundu: “Bu deliklerin tıkanması etmek, süngerlerin ölmesi girmek. Süngerler, denizlerdeki arz mehabetli süzerek sönümsüz canlılardan birisi. Kişi ağırlıklarının çok üzerindeki deniz suyunu süzebiliyorlar. Bittabi ki bunu içindeki partiküllerden nemalanmak üzere yapıyorlar, kazanmak için değil ama bir filtrasyon görevi var. Süngerler çok hücreli canlıların arz barbar grubudur. Tıpkısı yere kapalı yerine yaşarlar, nedeniyle benzeri savunma organelleri yoktur. Bunu dengelemek üzere faziletli oranda antibiyotik madde üretirler. Denizlerde sunu çok antibiyotik maddenin var olduğu türlerdir süngerler. Antrparantez ajurlu yapısından periferi içre, adi omurgasızlardan bire bir takım bakterilere büyüklüğünde bir nice canlıya bile karı sahipliği yapar.Bu konuda 15 yıldır sürdürdüğümüz çalışmalar var. Şu anda genişlik balaban derdimiz olan koronavirüsün antiviral maddesi ihtimal da süngerlerdedir.” .