Hititlerin 3 bin 500 yıllık tabletleri, ziyaretçileriyle buluştu

Rum’de buyruk süren Eti İmparatorluğu’na ilgili 3 bin 500 almanak 4 tablet, İzmir Kazı Bilimi Müzesi’nde sergileniyor. 3 bin 500 yıllık tabletler, “şerif evlilik”, “bayram”, “büyü” kabilinden ritüelleri anlatıyor. Mustafa Eksiksizlik Atatürk’ün talimatıyla 1930’lu yıllarda yekpare halkın musahabe edebilmesi amacıyla Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nden İzmir Arkeoloji Müzesi’ne gönderilen kısaca 50 tablet, 90 yıldır korunduğu depolardan çıkarılarak yeniden incelemeye alındı. Ankara Üniversitesi Vasıta ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji Bölümü ile Rum Medeniyetleri Müzesi’nden uzmanlar, 3 bin 500 yıllık tabletler üzerinde emek başlattı. Uzmanların bilimsel çalışmaları sürerken 4 eser bile İzmir Kazı Bilimi Müzesi’nin kaynak odasında ziyaretçilerle buluştu. Hititlerin 3 bin 500 almanak tabletleri, ziyaretçileriyle buluştu videoteyp İzmir Kazı Bilimi Müzesi Müdürü Hünkar Kerki, başlı yazılı tabletlerin Boğazköy bölgesinde çıkarıldığını belirtti. Tabletlerin aynı bölümünün 1970’li yıllarda okunduğunu, diğerleriyle ilgili ilmî çalışmaların sürdüğünü nâkil Keser, şu bilgileri verdi: “Tabletlerdeki gelişigüzel bütün, seçme harf yıpranmamış bilgiler içeriyor. Hititler bundan yaklaşık 3 bin 500 yıl ilk hükümranlık sürmüş iri bire bir Rum imparatorluğuydu. Fethettiği toprakların tanrısını dahi akseptans ederlerdi ve bu yüzden ‘Bin Allah İli’ olarak anılırdı. Tabletlerden anladığımız kadarıyla 170’e mümasil bayramları vardı. Bu bayramlar, seçme seferinde kral ve baş cenabıhak öncülüğünde kutlanıyordu. Gâh bayramlar 38 devir sürüyordu. Hepsinin ritüeli da farklıydı.” Kerki, müzedeki tabletlerin Hititlerin bayram, resmi enformasyon, büyü, bakıcılık ritüellerini anlattığını rapor ederek, sergilenen 4 tablet beyninde meydan düzlük “lahut dünyaevi” teması içeren tabletin ise günümüze kadar okunmadığına işaret etti. “Palikarya ve Roma mitolojisinde rastladığımız Hieros Gamos (Kutsal Evlilik) burada üstelik karşımıza çıkıyor. Kestirmece 3 bin 500 yıl evvel mabude İştar anlatılmış. Ihtimal güdücü tanrı Dumuzi ile mübarek evlilikten bahsediliyor. Bunu anlatan tabletimiz ilk defa okunuyor.” diyen Keser, tabletlerin akademik ve tarihî yerine bedel biçilemez olduğunu kaydetti. “Göremediklerinizi Göreceksiniz Projesi” kapsamında 2021 yılı süresince gladyatörler ile sporcuların vücutlarını yağ ve kumdan kullanmak üzere kullanılan kazıma aleti “strigilis”, peri heykelcikleri, Mısır’dan getirilen Uşabti heykelcikleri gibi misilsiz eserler İzmir Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmişti.