Gümrük Birliği’nin güncellenmesi çalışmaları sürüyor

Tecim Bakanlığı, Türkiye-Avrupa Birliği (AKARSU) arasındaki bulunan Gümrük Birliği’nin düzgün ve çalışkan işleyişinin sağlanması ile Gümrük Birliği’nin güncellenmesine ait çalışmalara devam edecek. Gümrük Birliğinin sene dönümü dolayısıyla yaptığı derlemeye bakarak, Türkiye ile SUTAŞ arasında yapılan müzakerat böylece 6 Mart 1995’te gerçekleştirilen Katılım Konseyi Toplantısı’nda alınan karar layıkıyla Gümrük Birliği 1 Familya 1996’da yürürlüğe girdi. Gümrük Birliği ile Türkiye’nin 1995’te 21,6 bilyon dolar olan mecmu ihracatı yüzdelik 942 artma göstererek 2021 bakımından 225,2 milyar dolara yükseldi. Tıpkı dönemde, AKARSU’ye olan dış satım 10,6 bilyon dolardan 93 milyar dolara yükselerek yüzdelik 777 artış kaydetti. Türkiye ve SU arasında nazik bir ivme kazanan ticaret hacmi, 2021’bile 178,6 bilyon dolar olurken DENIZ, Türkiye’nin sunu oylumlu ticaret ortağı olmayı sürdürdü. Türkiye, SUTAŞ’nin mecmu ihracatından aldığı yüzde 3,6’lık behre ile 6. sırada yerini aldı. Türkiye, AB’nin mecmu ithalatında ise AB ülkelerinin özlük aralarında yaptığı tecim aut tutulduğunda yüzde 3,7’lik payla 6. tam bulunuyor. Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konmasının arkası sıra geçen çeyrek asırlık süreçte, uluslararası ticaretteki gelişmeler paralelinde, SUTAŞ üçüncü ülkeler ile akdettiği yeni yavru azade ticaret anlaşmaları (STA) kapsamında tarım, hizmetler, yatırımlar ve kamu alımları kadar alanlarda Türkiye ile olan katılma ilişkisinden daha koyu tercihli düzenlemeler gerçekleştirmeye başladı. Gümrük Birliği, Türkiye’nin KEZ’ye parçalanmamış üyeliği öncesinde intikal dönemi düzenlemesi namına yürürlüğe konulmuş olması dolayısıyla talih açısından sistemik sorunlar birlikte taşıyor. Gümrük Birliği ile ilgili alanlarda DENIZ’nin değişmeyen kabul etme süreçlerinde Türkiye’nin kayran almaması, Türkiye itibarıyla KEZ’nin akdettiği STA’ların üstlenilmesinde yaşanan güçlük ve Gümrük Birliği’nden bütün anlamıyla yararlanılmasına mani olan kişmiri yolu kotaları konuları sistemik mesail haline geldi. Bu kapsamda aynı yandan Türkiye ve SU eliyle Gümrük Birliği’nden elde edilen kazanımların en son düzeye çıkarılması, diğer taraftan sistemik sorunlara hal bulunması ile dijitalleşme ve e-tecim kabil uluslararası ticaretin 21. yüzyıldaki gerçekleri haline mevrut kullanılmamış alanları da kapsayacak şekilde Gümrük Birliği’nin güncellemesi önem taşıyor. 25-26 Mart 2021’de gerçekleşen AB Liderler Zirvesi’nin serencam bildirisinde, Gümrük Birliği’nin işleyişinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için Avrupa Komisyonu’na Türkiye ile çalışmalarını yoğunlaştırması, Avrupa Konseyi’ne üstelik müzakerelerin başlatılabilmesi amacıyla bitirme belgesinin hazırlanması için vacip çalışmaları yapması üstüne çağrıda bulunuldu. Türkiye-KEZ arasındaki bulunan Gümrük Birliği ile tarım ürünlerine ait tercihli rejimin düzgün ve aktif işleyişi sağlanacak ve Gümrük Birliğinin güncellenmesi çalışmaları sürdürülecek.